Kodeks Etyki Lekarskiej: zmiany od 1 stycznia 2025 r. 

Od 1 stycznia 2025 roku w życie wejdą nowe przepisy Kodeksu Etyki Lekarskiej (KEL), uchwalone podczas Nadzwyczajnego XVI Krajowego Zjazdu Lekarzy w maju 2024 roku. Nowelizacja wprowadza istotne zmiany dotyczące reklamowania usług lekarskich, działalności w internecie, korzystania ze sztucznej inteligencji oraz zasad wyrażania zgody na leczenie. W artykule przedstawiamy kluczowe zmiany i ich wpływ na środowisko medyczne. 

Reklama usług medycznych – co zmieni się wraz z nowym rokiem?

Dotychczasowe zapisy KEL, stanowiącego podstawowy akt prawny regulujący kwestie związane z etyką zawodu lekarza, wykluczały możliwość reklamowania swoich usług przez lekarzy. Dokładnie precyzował to art. 65, zgodnie z którym:

„Lekarz buduje swoją zawodową opinię, opierając się jedynie na wynikach swojej pracy. Dlatego wszelkie reklamowanie się bezpośrednie lub pośrednie, jest zabronione. Lekarz nie powinien dopuścić do używania swego nazwiska dla celów komercyjnych”. 

W nowej wersji przepisów zakaz reklamy został złagodzony, a przepisy rozwinięte: 

• lekarz jest uprawniony do posługiwania się informacją o oferowanych usługach, ale wyłącznie w sposób zgodny z zasadami etyki lekarskiej; 
• informacja o oferowanych usługach obejmuje każdą formę przekazu, która ma na celu upowszechnienie wizerunku lekarza lub usług związanych z wykonywaniem zawodu lekarza;
• lekarz ponosi pełną odpowiedzialność za treści publikowane przez osoby trzecie w jego imieniu lub na jego rzecz;
• niedopuszczalne jest wykorzystywanie autorytetu lekarza do promowania usług niezwiązanych z wykonywaniem zawodu lekarza. 

Dla placówek medycznych oznacza to konieczność zachowania pełnej etyki i transparentności komunikacji, które są kluczowe w kontekście skutecznego budowania wizerunku.

KEL został również dostosowany do wyroku TK z dnia 23 kwietnia 2008 r. (SK 16/07) w zakresie dopuszczenia merytorycznej krytyki działalności zawodowej innych lekarzy. W poprzedniej wersji przepisy zabraniały publicznego dyskredytowania innego lekarza w jakikolwiek sposób. 

Internet i media społecznościowe – nowe wytyczne dla lekarzy

Nowe przepisy KEL obejmują również zagadnienie działalności lekarzy w sieci. Jak wynika z art. 78, lekarz ma obowiązek wypowiadać się na forum publicznym przy udziale osób niebędących lekarzami (a także w mediach, internecie oraz platformach społecznościowych), opierając się wyłącznie na aktualnej wiedzy medycznej. Dotyczy to zwłaszcza wypowiedzi na temat odkryć naukowych, technologii medycznych, diagnostyki czy terapii.

Ponadto działania lekarza na forum publicznym, w tym w mediach społecznościowych, powinny być prowadzone zgodnie z zasadami etyki, analogicznie jak w kontaktach z pacjentami, personelem medycznym czy innymi lekarzami. W art. 6 doprecyzowano dodatkowo, że lekarz nie może posługiwać się metodami niezweryfikowanymi naukowo lub zakwalifikowanymi jako szkodliwe lub bez wartości.

Zmiany te mają więc na celu przede wszystkim zwiększenie zaufania do lekarzy w przestrzeni publicznej i zapobieganie dezinformacji w dziedzinie medycyny.

Sztuczna inteligencja w medycynie

Rozwój sztucznej inteligencji znalazł swoje odbicie w nowym art. 12 KEL, zgodnie z którym lekarze mogą korzystać z algorytmów AI w procesach diagnostycznych, terapautycznych i zapobiegawczych, jednak pod ściśle określonymi warunkami:

1. pacjent musi zostać poinformowany o użyciu sztucznej inteligencji w procesie diagnostycznym lub terapeutycznym; 
2. pacjent musi wyrazić na to świadomą zgodę;
3. algorytmy AI muszą być certyfikowane i dopuszczone do użytku medycznego;
4. ostateczną decyzję diagnostyczną i terapeutyczną zawsze podejmuje lekarz.

Zgoda na leczenie i etyka wobec pacjenta

W nowych przepisach KEL zaktualizowano również regulacje dotyczące zgody na leczenie pacjentów niezdolnych do jej świadomego wyrażenia. Aktualnie kwestia ta należy do przedstawiciela ustawowego lub osoby faktycznie opiekującej się pacjentem. Natomiast od 1 stycznia 2025 roku wymagana będzie zgoda osoby upoważnionej lub decyzja sądu, co ma wyeliminować wcześniejsze niejasności.

Marketing dla medyków – kluczowe wnioski

Zmiany w Kodeksie Etyki Lekarskiej niosą pewne wyzwania, ale również możliwości dla środowiska medycznego: 

• promocja musi być przemyślana i zgodna z etyką zawodu – merytoryczność, uczciwość i rzetelność będą fundamentem skutecznej komunikacji; 
• działalność online wymaga szczególnej uwagi, aby uniknąć kontrowersji i skutecznie budować profesjonalny wizerunek;
• wykorzystanie AI może dać przewagę konkurencyjną, ale wymaga spełnienia konkretnych standardów. 

Podsumowanie

Nowelizacja Kodeksu Etyki Lekarskiej wprowadza nowe standardy dla działalności lekarskiej w sferze promocji, internetu i technologii. Dostosowanie się do tych przepisów to nie tylko obowiązek, ale również szansa na budowanie wiarygodności i zaufania pacjentów. Współpraca z ekspertami ds. marketingu, którzy rozumieją specyfikę branży medycznej, może okazać się kluczowa w realizacji tych celów.